Eerst even een verduidelijking van de gebruikte nomenclatuur.

Met de term expert (Latijn: expertus; 'ervaren, beproefd, bewezen, deugdelijk') of deskundige wordt een deskundig persoon in een vakgebied aangeduid. Een expert wordt geacht veel kennis en ervaring te hebben op een bepaald terrein. Een expert kan als deskundige geraadpleegd worden door een ander, bijvoorbeeld een particulier, een organisatie of een rechtbank.

Bekend is de schade-expert, die veelal in opdracht van een verzekeringsmaatschappij, een verzekeringsmakelaar of -tussenpersoon, of (soms) van een verzekerde de aard, omvang en oorzaak van een schade vaststelt. De expert doet dan een expertise en levert een expertise-rapport aan zijn opdrachtgever.

Experts hebben een langdurige of intense ervaring door oefening en studie in een bepaald beroepsgebied. In sommige gebieden komt de definitie van 'expert' door consensus tot stand, en het is niet altijd nodig dat een persoon een professionele of academische opleiding heeft genoten om als expert aangemerkt te worden.

Bestaat uit de kennis en vaardigheden van een persoon (de expert) of een bedrijf. Daarnaast kan een expertise een deskundig onderzoek zijn.

Een expertise-onderzoek wordt gedaan door een ter zake bevoegd persoon of een organisme waarbij deze:

Eventueel kan dit expertise-onderzoek worden uitgebreid door conceptuele en uitvoeringstechnische oplossingen aan te reiken, om de vastgestelde problemen op te lossen.

Een bouwexpertise is dan een bouwtechnisch expertise-onderzoek, dat meestal ter plaatse wordt uitgevoerd.

In het kader van een gegeven opdracht kan de invulling van een bouwexpertise worden afgebakend en dit zowel naar vorm als naar inhoud.

Bouwexpertises kunnen worden beperkt tot handelingen waar enkel vaststellingen worden gedaan.

Ze hebben dan tot doel een toestand te registreren met het oog op latere acties. Bijvoorbeeld: voor het uitvoeren van een nieuwe woning naast uw woning begint men een kelder te graven. U stelt vast dat er in de gemene muur een scheur ontstaat. U overweegt om gerechtelijke stappen te nemen en wil deze schade laten vaststellen d.m.v. een gedetailleerde omschrijving van de schade.

Men maakt onderscheid tussen éénzijdige en tegensprekelijke vaststellingen.

Eénzijdige vaststellingen worden uitgevoerd door een bouwexpert op vraag van één partij. De andere partij is niet aanwezig. Het doel van zo'n vaststelling is meestal voorafgaandelijke informatie te verzamelen over de betrokkenheid en de aansprakelijkheid van de partijen bij een schadegeval. Ofwel een eerste onderzoek te verrichten naar een bouwkundig probleem waarbij het niet duidelijk is of er iemand voor dit probleem verantwoordelijk is.

Tegensprekelijke vaststellingen gebeuren eveneens door een bouwexpert. Maar nu zijn alle betrokken partijen aanwezig.

Voorbeeld 1: er wordt een plaatsbeschrijving opgemaakt van een te verhuren appartement. Zowel huurder als verhuurder zijn aanwezig en beiden ondertekenen het verslag.

Voorbeeld 2: een verzekeringsexpert onderzoekt een schadegeval in aanwezigheid van de schadelijder en de schadeveroorzaker.

Wanneer het later tot een juridische procedure komt, heeft een tegensprekelijk opgemaakt en ondertekend verslag grotere waarde dan een éénzijdig verslag, omdat alle partijen de juistheid van de vaststellingen erkennen.

Eenzijdig opgemaakte vaststellingen hebben weinig bewijskracht voor een rechtbank. Tegensprekelijke vaststellingen wel. Ook een proces-verbaal dat door een gerechtsdeurwaarder wordt opgemaakt heeft juridische waarde.

U kan een bouwexpert aanstellen die de betrokken partijen uitnodigt om op een bepaalde dag ter plaatse te gaan om een tegensprekelijk proces verbaal van vaststelling op te stellen.

Een expertise die wordt uitgevoerd in opdracht van een verzekeringsmaatschappij heeft tot doel, de schade vast te stellen zodat de schadevergoeding kan worden bepaald.

De verzekeringsmaatschappij kan tussen beide komen bij verschillende dekkingen, zoals: de standaard dekking in een woningpolis (brand, waterschade, ...), burgerlijke aansprakelijkheid in een familiale verzekering of B.A.-polis van bedrijven, ABR (alle bouwplaats-risico's) van een werf, rechtsbijstandpolis van een gespecialiseerde maatschappij, enz.

Zij kunnen dan een eigen schade-inspecteur of een extern expert aanstellen. Bij bepaalde maatschappijen hebben de makelaars regelings-bevoegdheid voor kleine schadegevallen.

De verzekerde kan zich laten bijstaan door een privé-expert om hem bij te staan voor het vastleggen van de schadecijfers. Dit wordt ook tegenexpertise genoemd.

Bij een expertise 'in der minne' kunnen één of meer partijen beroep doen op een deskundige om de feiten vast te stellen en technisch advies te verstrekken. Hierbij zijn twee categorieën te onderscheiden.

De éénzijdige minnelijke expertise komt vaak voor. Men vraagt dan aan een expert om de oorzaak van een schade te bepalen en een raming op te stellen voor de herstelling ervan. Bijvoorbeeld: een architect maakt een verslag over een bouwgebrek; een landmeter bepaalt de staat van een gemene muur; een ingenieur stelt een te grote doorbuiging vast van een constructie-onderdeel.

Wanneer er meerdere partijen betrokken zijn bij het schadegeval kan een tegensprekelijke minnelijke expertise worden opgemaakt op verzoek van de betrokken partijen. Zij komen dan overeen om een probleem, die zij zelf niet kunnen oplossen, te laten onderzoeken door een deskundige. Dit kan bijvoorbeeld betrekking hebben op: bouwkundige gebreken, geschillen over afwerkingsgraad en minderwaarde, betwisting van facturen, enz... Aan de expert wordt dan gevraagd om een oordeel te geven over het probleem en een oplossing voor te stellen. Meestal zijn de partijen nog niet in een rechtszaak verwikkeld en doen zij beroep op een minnelijk deskundige om een oplossing buiten de rechtbank te bekomen, om zo lange procedures en hoge kosten te vermijden. Men maakt daarbij onderscheidt tussen de volgende twee vormen van tegensprekelijke minnelijke expertises:

Partijen komen overeen om het deskundigenverslag als bindend te aanvaarden. Er zal later geen gerechtsdeskundige meer aangesteld kunnen worden.

In dat geval vragen de partijen aan een extern deskundige om een onderzoek te voeren en om te bemiddelen in een geschil dat tussen hen is ontstaan. De bedoeling is om voor het probleem een oplossing uit te werken en het geschil te beëindigen met een regeling. Deze wordt dan neergeschreven in een overeenkomst of in een dading.

Een dading is een schriftelijke overeenkomst waarbij partijen een einde maken aan een bestaand of toekomstig geschil door middel van wederzijdse toegevingen. Een dading is onherroepelijk en er kan later niet meer op terug worden gekomen. In de dading wordt gedetailleerd omschreven op welke wijze de partijen hun meningsverschil beëindigen en hoe de afrekening zal gebeuren. In deze afrekening worden ook de kosten van de deskundige opgenomen.

Er is een duidelijk verschil tussen een minnelijke expertise en een gerechtelijke expertise. In het laatste geval wordt de deskundige aangesteld door de rechtbank. Bij een minnelijke expertise wordt de deskundige rechtstreeks gevraagd door één partij, of door meerdere partijen in onderling akkoord.

De minnelijke expertise is een soepele procedure waarvan men voor een groot stuk zelf de spelregels kan bepalen. Het grote voordeel is de snelheid: men moet niet wachten op de aanstelling van een deskundige door de rechtbank, maar men kan de deskundige zelf aanstellen. Uiteraard bespaart men zowel op de gerechtskosten en men kan eventueel starten zonder advocaat.

Wanneer u denkt dat er een geschil zou kunnen ontstaan bij het uitvoeren van bouwwerkzaamheden, raden wij u aan niet te lang te wachten om actie te ondernemen. Men is ook ten allen tijde verplicht om de schade te beperken. M.a.w. men moet ingrijpen om uitbreiding van schade te voorkomen of te beperken.

Ook is het dikwijls noodzakelijk om snel vaststellingen te doen omdat bewijzen kunnen verdwijnen. Bijvoorbeeld als het beton is gestort is de bewapening niet meer zichtbaar; als de rioleringssleuf wordt gevuld is de riolering niet meer controleerbaar; enz.

U heeft een pand dat u wenst te verbouwen of te renoveren. U wenst een gebouw aan te kopen en wenst een evaluatie van de toestand. U hebt vragen bij de kwaliteit van de bouwtechnische uitvoering van een bepaald werk dat u door een aannemer of bouwvakker hebt laten uitvoeren...

Bij bouwconstructies en bij het uitvoeren van bouwwerkzaamheden kunnen er zich heel wat situaties voordoen waarbij u zich de vraag stelt, of dit wel in orde is. Een bouwtechnische beoordeling en een deskundig advies is dan meestal aangewezen.

Een bouwtechnisch onderzoek en een beoordeling heeft dan ook als doel de problemen die zich stellen te duiden, oplossingen aan te reiken en een kostenraming op te maken voor eventuele herstellingswerken.